Dünyanın önde gelen gayrimenkul danışmanlık şirketlerinden Cushman & Wakefield, gayrimenkul sektörünün nabzını tutan ve 2013 yılının değerlendirmesine yer verdiği raporunu yayımladı. Gayrimenkul sektörüne ilişkin 2014 ve sonrası beklentilerin de yer aldığı yıllık değerlendirme raporu, 2013 yılında Türkiye’de ofis kiralama hacminde rekor kırıldığını ortaya koydu.
Gayrimenkul’un her alanında müşterilerine stratejik hizmet sunan dünyanın önde gelen gayrimenkul danışmanlık şirketi Cushman&Wakefield, ekonomi, perakende, ofis ve lojistik sektörlerinin ayrı ayrı değerlendirildiği yıllık raporunu yayımladı.
Ayrıntılı rapor, Türkiye’deki gayrimenkul sektörünün 2013 yılı değerlendirmeleri ile gelecek yıllara ait beklentileri hakkında çarpıcı başlıklar içeriyor.
Türkiye ekonomisine ilişkin genel değerlendirmelerin yer aldığı rapor, ekonominin özellikle 2013’ün ikinci ve üçüncü çeyreğinde beklenenden daha güçlü bir büyüme sergilediğini ortaya koyuyor. Rapora göre; işsizlik oranı yüzde 9,5’den 9,9’a yükseldi, toplam istihdam içinde sanayi ve hizmet sektörü ağırlık kazanırken inşaat ve tarım sektörü azaldı.
Zayıf Türk Lirası ve artan yurtdışı talep nedeniyle ihracatın bu yıl büyümenin ana lokomotifi olacağı öngörülen raporda, gayrimenkul sektörüne yönelik en dikkat çekici başlık, ofis pazarı ile ilgili. Cushman & Wakefied’in yıllık değerlendirmesine göre ofis pazarı 2013 yılı içinde zirve yaptı. Rapordaki başlıkları değerlendiren Cushman & Wakefield Yönetim Kurulu Üyesi Tuğra Gönden, “2013 yılında toplam ofis işlem hacmi yaklaşık 250 bin m2’ye ulaşmıştır ve bu rakamın yaklaşık yarısını kullanım amaçlı satın almalar oluşturmuştur. Bazı büyük kurumsal şirketler ise alan gereksinimlerini kaliteli B sınıfı ofis binalarında çözmeyi tercih etmiş ve yaklaşık 50 bin m2 yeni kiralama işlemi gerçekleşmiştir. Bu da, 2013 yılında toplam ofis pazarı kullanıcı işlemlerini yeni bir zirveye taşımıştır” dedi.
Ümraniye ve Kağıthane ofis pazarının parlayan yıldızları oldu
Raporda özellikle Ümraniye ve Kağıthane bölgesinin ofis pazarı için alternatif olmaya devam ettiği vurgulandı. Rapora göre; geçtiğimiz iki yıl içinde dikkat çeken Ümraniye bölgesinde gerçekleşen kiralama işlemleri, tüm işlemlerin yüzde 15’ini oluşturdu. Benzer şekilde, Kağıthane bölgesi de Avrupa Yakası’nda ilgi çeken ve gelişen alt pazarlardan biri olarak öne çıktı.
Ofis alanlarındaki boşluk oranları Avrupa yakasında Kağıthane’de yüzde 65’ten yüzde 40’a düşerken, Asya yakasında Ümraniye’de yüzde 11’den yüzde 1’e, Kavacık’ta ise yüzde 18’den yüzde 6’ya düştü.
Maslak, Levent, Zincirlikuyu’nun yer aldığı MİA bölgesinde ofis kiralamalarındaki birim fiyat 44 Dolar iken Asya Yakası’nda 24 Dolar seviyesinde kaldı.
Bankacılık sektörü, ofis kiralama ve satın almalarında en aktif sektör oldu
Talebin büyük bölümü bankacılık, sigortacılık, teknoloji ve tüketici hizmetleri sektörlerinden gelirken toplam ofis kiralama ve satın alma işlemlerinin yaklaşık yüzde 42’si bankacılık ve finans sektörlerinde gerçekleşti.
2013 yılı toplam ofis işlemlerinin yarısını oluşturan büyük kullanıcı işlemleri nedeniyle en çok talebi 10 bin m2den büyük ofis alanları gördü. 2 bin ve 5 bin m2’lik ofisler ise toplam işlemlerin yüzde 30’unu oluşturdu.
Kişi başına düşen AVM alanı yükseldi, Ankara başı çekti
Rapor aynı zamanda perakende sektöründe özellikle alışveriş merkezlerinin gelişimiyle ilgili oldukça çarpıcı rakamlar ortaya koydu. Rapora göre; 2013 yılında toplam alışveriş merkezleri yatırım hacmi yaklaşık 310 milyon ABD Doları’na ulaştı. Aynı zamanda 2013 sonu itibariyle Türkiye’de bin kişiye düşen brüt AVM alanı 122 m2’ye çıktı. Ankara’da bin kişi başına düşen AVM alanı miktarı ise 260 m2 ile en yüksek oranı elde eden il oldu. İstanbul, 243 m2’ ile başkenti takip etti.
AVM sayısı, önümüzdeki 5 yılda 440’a ulaşacak
AVM’lerin geleceğine de projeksiyon tutan rapor, 2013’ü 336 AVM ile kapatan perakende sektörünün planlanan yatırımların hayata geçmesiyle birlikte önümüzdeki beş yılda 440 AVM’ye ulaşarak toplam alışveriş merkezi arzının 12 milyon m2’yi geçeceğine işaret ediyor.
2018’de bin kişi başına düşen AVM alanı 160 m2olacak
Rapor ile ilgili değerlendirmelerde bulunan Cushman & Wakefield Genel Müdürü Toğrul Gönden, 2013 yılında toplam alışveriş merkezi yatırım hacminin yaklaşık 310 milyon ABD dolarına ulaştığını belirterek, “Toplam AVM alanı 2013 yılında 9,4 milyon metrekareye ulaşarak yıllık bazda yüzde 10 artış kaydetti. Bazı büyük açılışlar 2014 yılına ertelense de, yıl boyunca pazara yaklaşık 1 milyon metrekare yeni arz sunuldu. Geçtiğimiz yılın aynı dönemi ile karşılaştırıldığında yeni açılış hacminin yaklaşık iki katına eriştiği görülüyor. Arz artışına paralel olarak Türkiye’de bin kişi başına düşen AVM alanının 2018 yılına kadar 160 m2’ye ulaşması bekleniyor” değerlendirmesinde bulundu.
.jpg)
